وقتی کلیه‌ها کوچک می‌شود

کلیه‌ها از اعضای حیاتی بدن هستند، چراکه تقریبا ۲۰ درصد خروجی خون قلب در هر ضربان به کلیه‌ها می‌رود و این عضو وظیفه تصفیه خون و مواد سمی را به عهده دارد.

به نوشته جام جم، از سوی دیگر این عضو نجیب بدن که هر نوع اختلال در خود را بسیار دیرهنگام در قالب درد یا نشانه‌های دیگر بروز می‌دهد، در سیستم خون‌سازی، تعادل سیستم استخوانی، متابولیسم کلسیم در بدن و نیز تنظیم فشارخون نقش دارد.

پس بدانید که کلیه‌های شما به توجه و مراقبت ویژه‌ای نیاز دارند، چراکه وظایف سنگینی طی فرآیند سوخت و ساز بدن به عهده آن‌ها گذاشته شده است حتی بسیاری از دارو‌ها و هورمون‌ها در کلیه‌ها متابولیزه و دفع می‌شوند و اگر کلیه‌هایتان به درستی کار نکنند، تعادل محیط داخلی بدنتان از حیث تعادل اسید و بازی که طی فرآیند سوخت و ساز و تجزیه مواد غذایی تولید می‌شوند، به هم می‌ریزد.

بی‌شک اطلاع از وظایف کلیه‌ها، شما را به ضرورت کنترل بیماری‌های زمینه‌ای مثل دیابت و فشار خون به عنوان عوامل تاثیرگذار در بروز اختلالات کلیوی و نیز مراقبت از این عضو بیشتر متوجه می‌کند، با این حال اگر تحت شرایطی در معرض عفونت بیماری‌های انسدادی کلیه مثل سنگ کلیه یا بیماری‌های زمینه‌ای ذکر شده قرار گرفتید، تعجب نکنید که بافت کلیه‌تان پس از مدتی چروک‌خورده و کوچک شود که در آن صورت باید برای حفظ احتمالی این عضو حیاتی در قالب روش‌های درمانی تخصصی، تلاش زیادی بکنید.

بافت‌های کلیه از بین می‌روند

دکتر امیر ایجادی، فوق‌تخصص جراحی کلیه در گفت‌وگو با جام‌جم می‌گوید: در اهمیت حفظ عملکرد طبیعی کلیه‌ها همین قدر بدانید که اگرچه تعادل اسید و باز ناشی از سوخت و ساز بدن توسط سیستم تنفسی و کلیوی صورت می‌گیرد، اما قدرت کلیه‌ها در مقایسه با سیستم تنفسی برای انجام این وظیفه در بدن بی‌نهایت است، به همین دلیل هم سلول‌های اصلی کلیه، توده‌ای را می‌سازند که همان عضو لوبیایی شکل بدن را تشکیل می‌دهد.

با این حال وقتی این عضو، تحت تاثیر بیماری‌های مختلف قرار می‌گیرد، بافت آن آسیب دیده و دچار آسیب می‌شود که در آن صورت تشخیص کوچک شدن کلیه داده می‌شود.

به بیان دیگر، بیماری‌هایی مثل عفونت‌های ادراری، عفونت‌های کلیوی، بیماری‌های انسدادی که معمولا ناشی از سنگ‌های کلیوی یا انسداد‌های مادرزادی هستند و نیز عواملی، چون دیابت و فشار خون می‌توانند عروق ریز کلیه را درگیر و منجر به کوچک شدن بافت آن شوند.

کلیه‌های کوچکی که بیمار نیستند

دکتر ایجادی با اشاره به کلیه‌هایی که به طور طبیعی کوچک هستند، می‌گوید: برخی کلیه‌ها اصطلاحا مینیاتوری هستند، یعنی کلیه‌های سالمی هستند که نسبت بین بافت قشر و مرکزشان طبیعی است، ولی کوچک‌تر از حد معمولی هستند.

با این حال بیماری‌های ژنتیک در کلیه‌ها معمولا در سه ماهه اول بارداری منجر به سقط جنین می‌شود، اما یک سری بیماری‌های ژنتیک وجود دارد که مجموعه‌ای از بیماری‌های مختلف و در واقع نوعی سندرم خاص هستند که از نشانه‌های آن، نارسایی کلیه است.

در چنین شرایطی فرد با درجاتی از اختلال کلیه روبه‌رو خواهد شد و در جریان سیر بیماری، کلیه‌هایش را کاملا از دست می‌دهد.

در برخی بیماری‌های ژنتیک هم کلیه کودک یا نوزاد به طور غیرعادی ایجاد سنگ می‌کند و این روند نیز به تخریب بافت کلیه و از دست رفتن آن منجر می‌شود.

فشار خونی‌ها بیشتر آسیب می‌بینند

دکتر ایجادی با اشاره به این‌که فشار خون و کلیه اثر متقابلی روی هم دارند، می‌افزاید: فشار خون به خودی خود می‌تواند از طریق آسیب به عروق داخلی کلیه منجر به آسیب به این عضو شود. در عین حال اختلال عملکرد کلیه نیز روی فشار خون تاثیر می‌گذارد، کمااین‌که تومور‌های کلیه، عفونت‌های کلیوی و ریفلاکس‌های کلیوی می‌توانند منجر به تغییرات فشار خون در افراد شوند.

درمان همیشه غیرممکن نیست

این فوق تخصص جراحی کلیه با تاکید بر این که کوچک شدن کلیه، مرحله پایانی حیات این عضو به دلیل بیماری‌هایی است که موجب از بین رفتن بافت کلیوی شده‌اند، می‌گوید: این درست که متخصصان، کوچک شدن کلیه را در واقع مرحله خاتمه یافتن فعالیت کلیه تلقی می‌کنند، ولی با اعمال سریع و بموقع روش‌های درمانی که می‌توانند معطوف به کنترل دیابت یا فشار خون باشند یا بهره‌گیری از روش‌های جراحی آندوسکوپیک برای از بین بردن سنگ کلیه یا از بین بردن منشاء عفونی یا تومور کلیه، می‌توان در شرایطی به حفظ کلیه امیدوار بود.

در واقع درمان احتمالی کلیه در چنین مرحله‌ای، به دو مساله بستگی دارد؛ یکی درمان بیماری‌های زمینه‌ای اولیه و دیگری درمان عوارضی که بر اثر این بیماری‌ها به وجود آمده‌اند.